سه نظريه در نحوه وجود حركت
به طور خلاصه مجموعا میتوان گفت كه در ميان متفكرين ما مجموعا سه نظر
در باب حركت توسطی و قطعی بدين ترتيب وجود دارد :
1 - نظريه مبنی بر اينكه حركت توسطی در خارج موجود و حركت قطعيه امری
ذهنی است . اين ظاهر كلام شيخ است و غير از او لااقل تا زمان ميرداماد
همه اين مطلب را قبول دارند .
2 - نظريه دوم میگويد كه حركت قطعيه وجود دارد و حركت توسطيه وجود
ندارد . مرحوم آخوند تا اندازه زيادی متمايل به اين حرف است گرچه نمی
خواهد صريحا بيان كند .
3 - نظريه ديگر هر دو حركت را امر واقعيت دار و موجود میداند نظير
همين كه مرحوم آخوند در ضمن جواب ايراد میگويد كه حركت توسطی هم به
نحوی موجود است و حركت قطعی كه مسلما وجود دارد .